Recensie Coccobill, Zorrykid, Kamasutra & Pinokkio
door Benito Jacovitti

De rubriek Ouderwets goed heb ik eigenlijk opgericht omdat ik vond dat de nadruk in de striphandel de laatste jaren uitsluitend op nieuw, nieuw, nieuw kwam te liggen. Door de massale opkomst van de integrale bundel – oude strips in een nieuw jasje – kwamen oude(re) strips vanzelf meer in de spotlights te staan en staakte ik het recenseren van oude titels.
Maar soms blijft zo'n integrale maar uit...
Daarom reanimeer ik Ouderwets goed om u te kunnen vertellen over Coccobill!

Deze knettergekke strip van de Italiaan Benito Jacovitti werd vanaf 1970 afgedrukt in Pep en dat zal voor veel Nederlandse lezers de enige kennismaking met zijn werk zijn.
Jacovitti's tekeningen worden bevolkt door de meest vreemde figuren en ze tarten alle natuurwetten.
Eén en ander wordt nog versterkt door slapstick-achtige bewegingen, volop aanwezige bewegingslijntjes en een heel arsenaal aan niet ter zake doende artikelen die Jacovitti kwistig rondstrooit over zijn platen. Niemand zal ooit begrijpen waarom de man steeds maar weer salamiworsten, potloden, botjes, dobbelsteentjes en klosjes garen in zijn tekeningen verwerkt, maar het maakt wel dat je zijn tekeningen er direct uit pikt.
De Nederlandse striptekenaar Jan van Haasteren mag bekend staan om de maffe geintjes in zijn strips (Baron van Tast), maar Jacovitti spant de kroon en overtreft zelfs Van Haasteren op z'n gekst.

Semic- & Centipress gaven enkele albums van Coccobill uit en de eerste publiceerde ook een album met de avonturen van Zorrykid. Vijf stripalbums in totaal (eigenlijk zes, maar Contra de Tsjoek tsjoek klan heeft dezelfde inhoud als Tussen de rails) en dat is de totale Nederlandstalige stripproductie van Jacovitti, al vind je in Pep nog eens zes verhalen die nooit in boekvorm uitgegeven werden.
Rotogravure Press gaf nog het door Jacovitti rijk geillustreerde Pinokkio uit en Rijperman/Drukwerk zijn humoristische benadering van de Kamasutra.
En daar moet de stripliefhebber het mee doen...

Om met die laatste twee te beginnen: Jacovitti's Kamasutra heeft niets meer met erotiek van doen.
Het is een oefening in het stapelen van (ontblote) lijven. Jacovitti schroeft mannetjes vast op vrouwtjes met behulp van de door de natuur voorziene pen- en gatverbinding en creëert er de meest vreemde... tja... constructies mee. Bovendien blijken geslachtsorganen, borsten en billen in Jacovitti's wereld verlengbaar, afschroefbaar, uitrekbaar, afschietbaar en uitwisselbaar. Zijn tekeningen zijn geniaal in hun absurditeit, maar na een pagina of wat wordt het wel voorspelbaar en vermoeiend.
Zijn tekeningen voor Pinokkio zijn onschuldiger van aard en minder maf, al zijn ook hier de typische Jacovitti-kenmerken zoals de eerder genoemde salamiworsten en potloden natuurlijk vertegenwoordigd.
Bovendien zijn de kleuren van dit in litho gedrukte boek fantastisch.

Zorrykid valt bij herlezing wat tegen en kabbelt qua verhaal maar zo'n beetje voort, maar de avonturen van Coccobill bleken zelfs béter dan ik op grond van herinnering meende.
Jacovitti's gekheid volgt namelijk een intrisieke logica, waardoor het – hoe onwaarschijnlijk soms ook – toch aannemelijk overkomt.
En z'n plotjes zijn lang niet zo onzinnig als de tekeningen doen vermoeden.
Bovendien zijn z'n vondsten zó bizar dat zelfs de grootste zuurpruim er om zal moeten glimlachen:
neem nou de zeven regenboogkleurige broers (allemaal hetzelfde uiterlijk, alleen de kleur van hun pak, hun hoed én hun snor verschilt) of Svabb Kapsalonza, die met een soort muurkrant in de zoom van z'n hemd rondbanjert waarop in elk plaatje een andere tekst te lezen staat (kogelgaten zijn altijd tochtig, mijn moeder is een loeder, haaien hebben haast nooit dorst).


Jacovitti is op z'n best in de sterfscènes (zie afbeelding hieronder). Coccobill is de ongenaakbare held en hij schiet altijd ráák, waardoor in zijn avonturen een enorm aantal schurken het loodje legt.
Zij sterven beter en sierlijker dan welke toneelspeler ook. Het tijdelijke wordt voor het eeuwige verwisseld in de meest vreemde houdingen, met gevouwen handen en verkrapte smoelen onder het slaken van kreten als 'ik stik de moord' en 'amen, het zij zo'.
Jacovitti volgt met zijn Coccobill-avonturen een vast patroon: Coccobill komt in een stadje aan om er in de saloon rustig een kopje camillethee te gaan drinken. Dan blijkt de bevolking te zuchten onder het regime van een gevaarlijke bende. Hun bendeleider is steevast een maniakale misdadiger, al is soms niet van meet af aan duidelijk wie er precies achter de schurkestreken zit. Hoewel hij ook niet bepaald de vriendelijkheid zelve is besluit Coccobill toch steeds de bevolking te verlossen van hun belagers, hetgeen hem natuurlijk altijd lukt.
Eigenlijk zijn Jacovitti's verhaaltjes heel aardig en logisch. Vaak wordt flauwekul gebruikt om te verdoezelen dat de makers eigenlijk weinig te melden hebben. Niet bij Coccobill, zijn verhaaltjes zouden ook zonder al die extra ongein overeind gebleven zijn en qua vertelling wordt alles keurig uitgelegd en verklaard... op de aanwezigheid van die vreemde rondslingerende voorwerpen na.
Die maken gewoon deel uit van Jacovitti's wereld.
Een extraatje waar hij in eerste instantie zichzelf mee lijkt te vermaken.

Veel Pep-tekenaars waren toentertijd jonge mannen, maar Jacovitti was al rond de vijftig toen Coccobill in Pep verscheen. Wonderlijk dus eigenlijk dat zijn werk zo perfect paste in de vernieuwende, ietwat rebelse stijl van het blad.
Hoewel er vrijwel niets van zijn overige werk vertaald werd valt uit plaatjes kijken op Google op te maken dat hij grafisch op z'n hoogtepunt was in de jaren zeventig.
Het wél in het Nederlands verschenen materiaal zou zomaar zijn beste werk kunnen zijn, maar toch zou ik graag een (of meerdere) integrales met méér werk van 's man hand zien om dat te staven.
Of dat er van gaat komen is hoogst twijfelachtig... in ieder geval kon ik daar niet op wachten.
Dus heb ik mijn Jacovitti-recensie maar ondergebracht in Ouderwets goed...

(Hans Hartgers)

Interesse? Koop het album hier!