Recensie Philemon integrale reeks deel 1, 3, 4, 5, 11 & 15
door Fred

Sommige strips moet je leren liefhebben. Tegenwoordig is dat wat lastiger, want wie telt zijn pegels neer voor iets waarvan hij niet op zijn minst het vermoeden heeft dat 't dat geld waard zal zijn?
Vroeger ging dat makkelijker, toen lazen we stripbladen: Als je wekelijkse Pep op de deurmat viel, las je de verhalen die je het meest aanspraken, maar als je die uit had en je hongerde naar meer, dan las je toch ook maar de mindere goden.
Pep-strips als Corto Maltese of Philemon kwamen bij mij pas als allerlaatste aan de beurt, als er verder echt helemaal niets meer te lezen viel.
Pas jaren later ben ik Corto Maltese gaan waarderen, maar als ik 'm niet ooit in Pep gelezen had, dan was ik waarschijnlijk nooit aan een herwaardering begonnen...
En zo is het eigenlijk ook met Philemon gegaan.
Het is geen gemakkelijke strip. De tekeningen zijn verre van virtuoos (en ze worden eigenlijk alleen maar lelijker en houteriger naarmate Philemon-tekenaar/schrijver Fred ouder werd) en het verhaal is absurd en surrealistisch.
Fred had er al twee weirde verhalen opzitten toen hij zijn grootste vondst deed: Eilanden maken van de letters die op de kaart het woord Atlantische oceaan vormen.
Philemon treft op een dag in de waterput een fles aan met een briefje er in: 'Help'.
Waar komt dat vandaan? Hij kijkt opnieuw in de put. Er drijft een nieuwe fles in, weer met een hulpkreet. Als hij in de put afdaalt om het te onderzoeken duikt er een derde fles op, maar Philemon valt in de put , waar hij een haai (!) tegenkomt alvorens hij het bewustzijn verliest.
Hij spoelt aan op een eiland: De eerste A van Atlantische Oceaan. Daar ontmoet hij puttengraver Bartholomee, die veertig jaar geleden – op soortgelijke wijze als Philemon – op de A terechtkwam.

Fred is niet vies van een beetje ouwehoeren:
'Hoe komt u eigenlijk aan flessen voor al die boodschappen?'
'Och! Gewoon van de flessenboom...'
'Wilt u beweren dat hier de flessen gewoon aan een boom groeien?'
'Eh ja... En als ze rijp zijn vallen ze van de stam... Daarbij breekt er wel wat, maar gelukkig zit er geen statiegeld op.'
'Nee maar zeg. Dat kan toch niet!'
'Zeker wel dat dat kan. Een fles is breekbaar.'

De echte kracht van Philemon zit 'm in de verbeelding.
Fred tovert de ene bizarre vondst na de andere uit zijn hoed: Een schip dat vaart ín een fles.
Bij storm gewoon de kurk er even opdoen en er valt niets te vrezen!
Een man die een voetreis maakt over de oceaan en 's nachts zijn tentje opzet óp de golven.
De zebrabajes, waarin de gevangene vastzit achter de strepen van de zebra.
Pelikaankapers, een kruising tussen een pelikaan en een harpoeneerboot, etc, etc.
Je valt van de ene verbazing in de andere.
Als jongen begreep ik er weinig van, maar Philemon is dan ook een strip voor volwassenen, al brengt ze een ode aan de kinderlijke fantasie.
Philemon werd nooit compleet vertaald in het Nederlands; uitgeverij Hum wil daar verandering in brengen en heeft inmiddels zes albums op de markt gebracht, die nu ook via de stripwinkels leverbaar zijn.
De zes verschenen albums zijn een mix van eerder verschenen boeken en onvertaalde albums.
De verhalen worden niet opeenvolgend uitgebracht, zodat het nog tot 2017 zal duren voor we de complete 17-delige Philemon-reeks in de juiste volgorde achter elkaar kunnen lezen.
Het maakt niet veel uit, je kunt Philemon's belevenissen ook prima los van elkaar lezen, elk verhaal kent een eigen plot en einde.
Heel veel stelt dat niet voor, Philemon moet het vooral hebben van de onverwachte wendingen.
Die zijn er volop en wie niet tijdens het lezen steeds even moet grinniken, is het kind in zichzelf kwijtgeraakt...

(HH)