Recensie Andy Feitelijke fictie HC De vele levens van Andy Warhol door Typex

Naast een titel, een auteur en een uitgever is het – vinden wij – ook wenselijk te vermelden uit hoeveel pagina's een album bestaat. Kwaliteit is natuurlijk belangrijker dan kwantiteit, maar als je bijvoorbeeld 30 Euro voor een album moet neertellen dan is het wel fijn om te weten dat het 200 pagina's bevat en geen 48.
Helaas gebruiken lang niet alle uitgevers in hun boeken een paginanummering en dan tik ik altijd maar zuchtend 'meer dan 48 pagina's'.
Dat het ook anders kan bewijst uitgeverij Scratch, die op de vóórkant van Typex' jongste album Andy de vele levens van Andy Warhol met koeieletters vermeld dat het 562 pagina's bevat.
Scratch gaat zelfs nog een stapje verder: op de rug is te lezen dat het boek 1,55 respectievelijk 1,8 kilogram weegt!
Het past allemaal in het concept: Andy is vormgegeven als een consumentenverpakking – de associatie met de allesreiniger is vast geen toeval – en is er op ontworpen de aandacht van potentiële kopers te trekken door middel van vette pijlen, primaire kleuren en wervende opschriften.
De luxe editie (300 exemplaren! schreeuwt het je vanaf de kaft tegemoet) bevat zelfs een soort vershoudzegel: een strip zoals je die op wasmiddelenverpakkingen aantreft en die je rondom los moet scheuren om tot de inhoud door te dringen.
Dat voelt als vandalisme bij een luxe uitgave van 75 euro! De gebruiksaanwijzing raadt je dan ook aan om de losgescheurde kartonnen strip op een 'koele droge plaats' te bewaren... En niet in de prullebak te gooien, zoals mijn vrouw al bezig was te doen toen ik in het boek zat te lezen.
De luxe versie van Andy is zonder meer één van de fraaiste voorbeelden van creatieve vormgeving die ik ooit zag en sluit ook nog eens voor 100% (ik verval zelf ook al in reclametermen) aan bij het 'product' Andy Warhol.

Maar ook de 'gewone' editie mag er zijn. Je moet het dan stellen zonder de gesigneerde zeefdruk en een katern van 16 pagina's bloopers en blunders waarin Typex een tipje oplicht van zijn werkproces, maar dan blijft er nog méér dan genoeg over.
Andy in één ruk uitlezen is mij niet gelukt, zo uitputtend behandelt Typex het leven van deze kunstenaar.
In 10 hoofdstukken – die allemaal vormgegeven zijn als ware het losse comics – doet Typex verslag van het fenomeen Warhol. Soms past hij zijn tekenstijl aan het onderwerp aan. Zo is het hoofdstuk rond The Velvet Underground getekend in een popartstijl zoals stripliefhebbers die kennen van Thé Tjong Khing's Iris (onlangs door uitgeverij Sherpa prachtig heruitgegeven) en Guy Peelaert's Pravda.
Warhol is een ongrijpbare kunstenaar, die veel van het 'echte' werk door assistenten liet doen. Gerard Malanga vervaardigde bijvoorbeeld het overgrote deel van Warhol's beroemde zeefdrukken, sommige zelfs zonder dat Warhol er aan te pas kwam. Maakte allemaal niet uit. Warhol was een 'merk' geworden. Een ideeënman die zich wist te omringen met de juiste mensen, Én soms met de verkeerde. Naarmate de jaren zestig vorderden trok Warhol's factory steeds meer nutcases en gekken aan. Dat kostte Warhol bijna het leven en dwong hem zijn factory af te schermen, hetgeen weer ten koste ging van zijn inspiratie.

De vele levens van Andy Warhol getuigt van Warhol's opkomst: popartkunstenaars Jasper Johns, Robert Rauschenberg & Willem De Kooning zien hem aanvankelijk niet eens staan, later wordt hij enthousiast gefeliciteerd met zijn tentoonstelling The personality of the artist, al is dat laatste door De Kooning cynisch bedoeld, omdat hij (misschien wel terecht) meent dat Warhol de schilderkunst om zeep geholpen heeft.
Maar Typex laat ook de neergang zeker niet onbesproken: Het trieste van de figuur Warhol die in interviews nauwelijks uit zijn woorden komt en worstelt met zijn sexualiteit, perversie en relaties. Hij verbreekt die even gemakkelijk als hij ze aangaat en houdt feitelijk vrijwel iedereen op afstand.

Andy is zeker geen boek voor iedereen. Typex toont Warhol en de scene rondom hem zoals die – volgens hem – was, in alle glorie, maar ook met alle gebreken.
Dag-in dag-uit sex, drugs, rock & roll, dragqueens en perversie gaat – als de eerste sensatie weggeëbt is – vervelen.
Het gaat maar door en de één na de ander komt een graantje van Warhol's succes en populariteit meepikken.
Om die eindeloze hoeveelheid personages voor de lezer overzichtelijk te houden heeft Typex iets geniaals bedacht, dat – ook weer – 100% past bij Andy Warhol en zijn werk: Elk van de tien 'boekjes' bevat een zogenaamd inlegvel met 12 trading cards, compleet met stippellijntjes om ze uit te knippen (wat natuurlijk geen mens gaat doen). Aan de voorkant van de kaart een portret, achterop een korte beschrijving en hé presto de lezer kan door de bomen het bos weer ontwaren.
Uit alles blijkt dat Typex héél goed heeft nagedacht over hoe hij deze stripbiografie zou aanpakken.
Vijf jaar werkte hij aan dit 562 pagina's dikke meesterwerk waarin naast de feiten uit Andy's leven vooral ook plaats is ingeruimd voor op het eerste gezicht alledaagse gesprekken en gebeurtenissen. Naast vele 'schokkende' passages levert dat ook emotionele en ontroerende stukken op.
Ik was door mijn opleiding aan de kunstacademie, mijn interesse voor popart en mijn obsessieve belangstelling voor alles wat met The Velvet Underground te maken heeft al aardig op de hoogte van Andy's inner circle maar Typex is véél en véél beter ingevoerd in de materie. Dit is niet het resultaat van even een paar Andy Warhol biografietjes lezen, Typex heeft flink wat research gedaan.
Hij dringt door tot de kern van het fenomeen Andy Warhol.
Net zoals hij dat eerder deed met de schilder Van Rijn in de stripbiografie Rembrandt.
Andy Warhol zit hij echter nóg dichter op de huid...

(HH)

Interesse? Koop het album hier!