Recensie Ik Rene Tardi, krijgsgevangene in Stalag IIB 2 HC
Mijn terugkeer naar Frankrijk
door Jacques Tardi

René Tardi zette in de jaren tachtig, op verzoek van zijn zoon Jacques, zijn oorlogservaringen op papier. Die zoon, de stripmaker Jacques Tardi, verwerkt de aantekeningen van zijn vader tot één van de beste oorlogsstrips ooit: Ik René Tardi, krijgsgevangene in Stalag IIB.
In dit tweede deel laat René Stalag IIB achter zich en begint hij met zijn lotgenoten aan de lange terugreis naar Frankrijk.
Je zou denken dat het verlaten van het kamp goed nieuws is voor de krijgsgevangenen, maar dat valt tegen.
Het is winter en het vriest dat het kraakt, hun kleren en schoenen zijn in deplorabele staat en de honger knaagt op grote schaal. Bovendien is er van echte bevrijding geen sprake, want de Duitse 'Posten' begeleiden de groep en laten niet na op gezette tijden even een geweerkolf hardhandig tussen de schouderbladen van de krijgsgevangenen te planten.
Striptekenaar Tardi reist imaginair mee met zijn vader, een geniale zet van Jacques Tardi. Het stelt hem niet alleen in staat fouten of omissies in zijn vader's verslag te omzeilen, maar ook kan hij op deze manier commentaar leveren op de reis en informatie verstrekken over het globale verloop van de oorlog en de oorlogsgebeurtenissen waar de krijgsgevangenen geen weet van hebben.
Op deze manier is Stalag IIB niet alleen een individueel verslag, maar schetst Tardi een vrij compleet beeld van de nadagen van de Tweede Wereldoorlog.

Terwijl de reis vordert – al is dat een rekbaar begrip – is de lezer getuige van een in elkaar stortend Derde Rijk dat overal alleen maar vernieling en dood achter laat. De Nazi's zitten in de tang, vanuit het Westen naderen de Geallieerden en vanuit het Oosten de Russen. Met name voor 'Ivan' zijn de Nationaal socialisten bang.
Nee, de weg naar huis is voor René Tardi en zijn makkers nog lang, en de enige manier om het vol te houden is je zo onverschillig mogelijk opstellen. Als de groep zo af en toe eens een gruwelijkheid begaat – zoals het uitschakelen van de 'Posten' – reageert stripmaker Tardi geschokt: 'Papa, dat is walgelijk', waarop vader René slechts schouderophalend antwoordt: 'Ja weet ik'.

Maar Stalag IIB is niet alleen verhaaltechnisch een hoogstandje. Het is razend knap hoe Tardi het verhaal van zijn vader's marteltocht grafisch in beeld brengt! 130 pagina's lang een grote groep mannen in beeld brengen die van het ene punt naar het andere lopen zonder het er saai uit te laten zien is geen geringe opgave, zeker niet als je er zoals Tardi voor kiest vast te houden aan een strak pagina-stramien van drie brede onder elkaar geplaatste plaatjes. Het lijkt of Tardi zich er moeiteloos van kwijt.
Wie oppervlakkig kijkt zou kunnen denken dat de aardappelige tekeningen van Tardi het werk zijn van een beperkte tekenaar, in werkelijkheid is hij één van de beste striptekenaars die ik ken.
En één van de beste stripschrijvers.

Deel 1 was al eerder boek van de maand en dus was het plan om deze maand maar eens een andere strip die eer te gunnen.
Na het lezen van Mijn terugkeer naar Frankrijk bleek dat plan niet langer te verdedigen...

(HH)