Recensie Wit alom HC
door Stephane Fert & Wilfrid Lupano

Er zijn er niet eens zoveel van geweest, maar elke strip- en tekenfilmliefhebber kent de animatiefilmpjes met die rare, abstracte achtergrondjes, opgebouwd uit gekke kleuren en basale vormen.
Een boom was niet persé meer groen en bestond ineens uit een roze bolletje met een paar sprieterige takjes er plat overheen getekend. Huizenblokken werden rudimentair weergegeven en scheef getrokken.
Pink Panther, de latere Looney Tunes en UPA waren de hoofdleveranciers en wie wel eens geprobeerd heeft zélf een tekening in die stijl te fabriceren weet dat de eenvoud bedrieglijk is!
Het tekenwerk van Stéphane Fert doet een beetje denken aan dat van die tekenfilm-achtergrondschilders: Het bos waarin Wildeman rondstruint is abstract weergegeven en het schoolgebouwtje van juffrouw Crandall is niet persé scheef getrokken, maar ademt wel een soortgelijke sfeer.
Het is niet direct de tekenstijl die je associeert met een serieus verhaal over rassenscheiding, zeker niet als dat verhaal berust op waargebeurde feiten.

Wilfrid Lupano vertelt over een kostschool in Boston waar juffrouw Crandall rond 1832 lesgeeft aan meisjes. Blánke meisjes. Maar dan komt de gekleurde en leergierige Sarah haar vragen waarom een in het water staande stok lijkt te breken bij het wateroppervlak.
Refractie heet dat, en dat had de titel van dit album kunnen zijn. Lichtstralen veranderen van richting als ze een medium met een andere dichtheid binnenvallen, maar het kan met enige fantasie ook een metafoor zijn voor de rassenkwestie. Juffrouw Crandall blijkt dan wel bereid Sarah les te geven (en in navolging daarvan haar school te veranderen in een school voor uitsluitend Afro-Amerikaanse leerlingen), maar wit en zwart zijn anno 1832 nog twee totáál verschillende werelden met – zo je wilt – geheel andere dichtheden.
De gekleurde meisjes krijgen nu bijvoorbeeld wel geschiedenisonderwijs, maar dat gaat uitsluitend over witte mannen!

Wildeman – een in het bos rondhangende jongen – heeft er zo zijn eigen theorieën over en vind Sarah's lessen belachelijk; hij schaamt zich er zelfs voor dat een donker meisje zich door blanken laat onderwijzen! De blanke gemeenschap heeft nog sterkere bezwaren tegen de school en – zoals dat gaat – ze krijgt het uiteindelijk voor elkaar dat juffrouw Crandall de deuren moet sluiten.
Toch heeft deze eerste school voor zwarte meisjes wel degelijk een functie gehad.
De tijd was er nog niet rijp voor, maar ze bracht de eerste generatie gekleurde leraressen voort en juffrouw Crandall werd een (bescheiden) legende.

Wit alom is een prachtig verhaal dat je aan het denken zet over de rassensegregatie.
Met de doldwaze capriolen uit de tekenfilms waarin haar tekenstijl z'n wortels vindt heeft Wit alom inhoudelijk niets gemeen, maar het bijzondere tekenwerk van Fert is een gewaagde keuze.
Een keuze die hier zeer goed uitpakt!

(Hans Hartgers)

Interesse? Koop het album hier!