Recensie Er was eens HC
1. Het imperium van Monsieur Joseph
2. De vlucht van de raven
3. Eer en geweten
4. Te wapen!
5. Het rechtertje van Melun
6. Het beloofde land
door Sylvain Vallee & Fabien Nury (over Joseph Joanovici)

Soms vraag je je af waar auteurs zitten met hun verstand als ze een titel verzinnen voor hun album of stripreeks: Er was eens, het klinkt als een sprookje, maar is het allerminst.
Er was eens gaat over een Joodse immigrant in Frankrijk, die niet kan lezen of schrijven maar een neus (wat heet) heeft voor handel. From rags to riches of – zoals ik een oud ijzer handelaar hier uit de buurt eens hoorde zeggen: 'Van plodd'n en old iezer wo'j onmeunig wiezer'.
Naast een totaal verkeerd gekozen naam was de tweede hobbel op de weg naar het verkoopsucces van deze strip het feit dat Er was eens in Nederland werd uitgegeven door uitgeverij Standaard. Deze typische 'stripwinkel-strip' werd verspreid door een typische tijdschriftenwinkel-verspreider.
Nou ja... verspreid... Dat was nou juist de kern van het probleem.
Na vier delen werd de reeks door Standaard gestaakt, maar gelukkig duikt uitgeverij Saga ruim vijf jaar later alsnog in het gat en geeft de twee afsluitende delen uit.
Nu we het gehele verhaal kunnen lezen blijkt dat Er was eens meer aandacht verdient dan ze tot nog toe gekregen heeft.
Joseph Joanovici heeft echt bestaan en werd na de oorlog veroordeeld voor collaboratie met de Nazi's. In deze stripreeks speculeert scenarist Fabien Nury (Silas Corey, Tyler Cross, W.E.S.T.) rond de feiten die er van Joanovici bekend zijn een boeiend verhaal.
Joanovici en zijn vrouw kloppen in 1925 aan bij Eva's oom in Clichy, Frankrijk. Ze komen berooid uit Roemenië, maar oom Emile heeft weinig zin het paar onderdak te verlenen. Vooral de 'niet erg pientere' Joseph staat hem tegen. Tot die laatste ongevraagd een partij ijzer begint te sorteren met zijn tanden. Ineens ziet Emile Krugh wel wat in nicht en neefje, maar hij had beter bij zijn eerste oordeel kunnen blijven, want hoewel Joseph het bedrijf tot bloei weet te brengen duurt het niet lang of Emile staat op een zijspoor. Het bord met Krughs naam moet plaats maken voor een nieuw bord... met Joanovici's naam!

Het is nog maar het begin. Joseph weet zich steeds meer te verrijken en als de oorlog uitbreekt is hij helemaal spekkoper. Hij verkoopt grote partijen ijzer aan de Duitsers en maakt dikke winsten. Maar Joseph is uitgekookt en besluit – als hij aanvoelt dat de oorlog niet door de Nazi's gewonnen gaat worden – zich letterlijk in te kopen bij het verzet. Dat levert hem na de oorlog aanvankelijk zelfs een onderscheiding op, maar er is één man die niet gelooft in Monsieur Josephs altruïsme: Het rechtertje van Melun, Jacques Legentil. Die bijt zich helemaal vast in de dood van verzetsstrijder Robert Scaffa... en alle sporen leiden naar Joanovici.
Beide heren dreigen te gronde te gaan aan een alles verterende obsessie: Josephs obesssie is geld, Legentils obsessie is Joseph. En wie álles op het spel zet loopt kans alles te verliezen...
Fabien Nury levert met Er was eens een boeiende, maar complexe strip af, die fraai en helder op papier werd gezet door tekenaar Sylvain Vallée (Spoorloos, XIII Mystery 7). Met name zijn close-ups zijn fantastisch, kijk maar eens naar de verbeten koppen die deze recensie illustreren.
In voetbal en oorlog is alles geoorloofd zegt met wel, maar als de oorlog afgelopen is wordt doorgaans de rekening gepresenteerd.
De scheidslijn tussen goed en fout blijkt dan minder duidelijk te liggen dan je verwachten zou.
Er was eens – geen sprookje en ook geen happy end – gaat dankzij Saga op herhaling. Mis 'm deze keer niet!

(HH)

Interesse? Koop het album hier!