Recensie Styx of: De zesplankenkoorts HC
door Peter Pontiac

Als je zoals wij van De Strip-Aap dagelijks intensief met strips bezig bent (verkopen door de week; lezen en recenseren in het weekend) verlies je onvermijdelijk iets van je objectiviteit.
Vaak weten we al iets over het album of de omstandigheden waaronder het tot stand kwam voor we de strip fysiek onder ogen krijgen.
Soms is het verfrissend om eens een niet door voorkennis gehinderde mening over een strip te horen, zoals de afgelopen week toen een klant de luxe versie van De hand van Pangboche van André Taymans oppakte om het door te bladeren. De luxe versie is bedoeld voor liefhebber, van alle platen is enkel de potloodversie afgedrukt. Terwijl de klant het terugzette concludeerde hij op haast kinderlijke wijze: 'Die is niet af.'
Datzelfde zou hij ook gezegd kunnen hebben van de nieuwste... de láátste Pontiac.

Peter Pontiac heeft het einde van zijn boek over de dood Styx niet gehaald, in plaats daarvan heeft het einde Peter gehaald.
Het 'skelet' van het album wordt gevormd door veertien op eigen wijze geïnterpreteerde kruiswegstatieën, Peter heeft ze allemaal geschetst, maar wat betreft het 'vlees' om deze botten haalde hij – in inkt – 'slechts' de vijfde statie. Slechts, zeg ik, maar Pontiac heeft hij toch een album van zo'n 90 pagina's bijeengetekend tot het echt niet meer ging.
Het is triest om in de achterin het boek opgenomen emailberichten, die Peter aan familie, vrienden, collega's, vormgevers en uitgevers schreef, te lezen dat hij veel tijd moest besteden aan het verwerven van fondsen om het boek überhaupt te kunnen maken en dat toen het geld er eindelijk was, zijn ziekte dusver gevorderd was dat er van werken weinig meer kwam.
Vijftien jaar was Pontiac aan de spuit, tegen wiens gevaren hij – eenmaal clean – middels zijn tekenwerk meermalen jonge genotzoekers waarschuwde. Ruim vijfentwintig jaar lang bleef de besmetting die hij in zijn junkiejaren had opgelopen sluimerend in hem aanwezig zonder zich te openbaren. Zodra de eerste ziekteverschijnselen (stripvoeten!) zich aandienden was het eigenlijk al te laat...


Ooit had Pontiac het plan een boek over de dood te maken, als opvolger van zijn veelgeroemde Kraut. Het kwam er door zijn vele opdrachten niet van. Bróód moest er op de plank komen, tenslotte. In Nederland kunnen striptekenaars niet of nauwelijks in hun eigen onderhoud voorzien met het tekenen van strips en de meesten, waaronder Pontiac, zijn gedwongen stapels illustratiewerk aan te nemen wat het werken aan strips aanzienlijk vertraagd.
Het boek over de dood kwam er dus maar niet van, tot Pontiac op harde wijze geconfronteerd werd met zijn beoogde onderwerp.
Toen de dood het op hém voorzien leek te hebben, besloot hij alsnog het gevecht aan te gaan. Tegen de ziekte én tegen de dood zelf.
Overwinnen kun je de dood nooit, dat besefte Pontiac zich terdege, maar mocht de man met de zeis hem komen halen en hij had zijn boek over Magere Hein af, dan stond het toch maar mooi 1-1.

Wat opvalt aan Styx is hoe goed Pontiac was met taal. Hij schaafde veel aan zijn teksten en ze zitten vol dubbele lagen en woordgrappen, maar zijn daarnaast op sommige momenten ook haast poëtisch en/of filosofisch. Gelukkig relativeerde Pontiac dat dan weer met (galgen)humor.
Dat hij ontzettend mooi kon tekenen mag als bekend verondersteld worden, maar meer dan dat ontwikkelde hij in de loop van de jaren ook een geheel eigen beeldtaal, waarin karikaturale en realistische tekeningen samen met handgeletterde teksten, kalligrafische uitspattingen en grafische verwijzingen het oog van de lezer bepaald geen rust gunnen. Je blíjft kijken naar zijn pagina's.
Styx is trouwens anders dan Kraut; méér strip dan Kraut dat toch voornamelijk een zeer rijk geïllustreerd verhaal bleef, en geeft aan dat Pontiac zich bleef ontwikkelen, met name als schrijver.

Naast het verloop van de eerste stadia van Pontiac's ziekbed gaat Styx ook over de dood in het algemeen. Een onderwerp waar de mensheid nooit over uitgefilosofeerd lijkt te raken. De dood – hoeveel je er ook over nadenkt of leest – blijft een mysterie.
Een allesomvattend boek over die dood is dus een onmogelijke opgave en vanuit dat gezichtspunt bezien is het helemaal niet erg dat Pontiac's strip 'niet af' is.
Maar voor hemzelf en de lezer is het eeuwig zonde dat hem niet iets meer tijd vergund was.
Zijn unvollendete smaakt wrang naar meer...

(HH)

Interesse? Koop het album hier!