Recensie Het experiment HC
door Nicolas Debon
Uitgeverij Scratch begint op stoom te raken. Zaten er bij de eerste worpen van de uitgeverij nogal wat al te pretentieuze en moeilijk verkoopbare boeken, de laatste tijd geeft uitgever Hansje Joustra weer blijk van zijn feilloze neus voor bijzondere stripalbums, waar ook zijn voormalige uitgeverij Oog & Blik om bekend stond.
Het experiment is gebaseerd op een waargebeurd verhaal rond de anarchist Fortuné Henry.
De industriële revolutie maakte eind negentiende, begin twintigste eeuw veel slachtoffers: Machines namen de mens het werk uit handen en die moest letterlijk werkeloos toezien hoe de vooruitgang hem het brood uit de mond stootte.
In de jaren vóór de tweede wereldoorlog kwamen de anarchisten in opstand: een groep mensen die niet geloofden in gezag en dus op geen enkele manier te verenigen waren: Feitelijk was het een groep eenlingen die er maar niet in slaagden samen een vuist te maken.
Aanvankelijk stonden de anarchisten bekend als bommengooiers, maar dat leverde maar gevangenisstraffen op en bracht hun doelen niet dichterbij. Fortuné bracht 13 van zijn 34 levensjaren achter tralies door, en zijn broer werd zelfs geëxecuteerd, tot hij in 1903 besluit hij het over een andere boeg te gooien: Hij koopt een stuk land in de Ardennen en sticht een kolonie. Al gauw voegen andere anarchisten zich bij hem en even lijkt het erop dat er wel degelijk mogelijk is de maatschappij – op kleine schaal – te hervormen.
De teken(schilder)stijl van Nicolas Debon is sober qua details en qua kleur en past perfect bij de sobere levensstijl die de kolonisten nastreven.
Hij vertelt het verhaal heel natuurlijk en de ondergang komt voort uit dezelfde bron als de opkomst: 'Er is geen geluk zonder strijd'.
Nu de strijd om de natuur eronder te krijgen geslaagd is wordt Henry steeds rustelozer. Als hij zich beseft dat hij met zijn experiment de autoriteiten in de kaart speelt – er waren plannen om alle anarchisten te verbannen naar onbewoonde eilanden en in feite heeft Henry datzelfde nu op eigen initiatief gedaan – besluit hij de maatschappij opnieuw op de korrel te nemen. Deze keer is de pen zijn zwaard: hij schaft een drukpers aan.
Het is begin van het einde...
Henry's kolonie 'L'Essai' (Het experiment) is niet de enige in zijn soort, door heel Europa werden dergelijke kolonies opgericht, maar het verhaal dat Nicolas Denon hier vertelt is een blauwdruk van de opkomst én ondergang van alle soortgelijke experimenten: Het mocht niet duren.
Utopia bleek een utopie...
(HH)
Interesse? Koop het album hier!