Recensie Operatie Königsberg HC
Avonturier-reeks 12
door Attilio Micheluzzi

Begin jaren '80 van de vorige eeuw stond het Nederlandse striphandel feitelijk nog in de kinderschoenen. Er verscheen elk jaar slechts een handjevol strips, vrijwel allemaal slappe kaften; vrijwel allemaal gagstrips óf avonturenstrips zoals Guust, Buck Danny, Asterix en Lucky Luke.
In die tijd konden stripverzamelaars die een beetje kapitaalkrachtig waren zonder al te veel moeite gewoon álle nieuwe strips kopen die er uit kwamen!
Heel voorzichtig begonnen Nederlandse uitgeverijen ook aan harde kaften met wat meer serieuze verhalen. Uitgeverij Centripress kwam met de Avonturier-reeks, harde kaften met daarin strips van veelal Italiaanse origine over historische gebeurtenissen.
Tegenwoordig is de goed gedocumenteerde historische strip een vrij normaal verschijnsel in de stripwinkel, maar dertig jaar geleden was Alex zo'n beetje de meest accurate historische strip die er te krijgen was.



Of De avonturier-reeks destijds goed verkocht kan ik niet beoordelen – ik betwijfel het. Het publiek was niet gewend aan harde kaften – en de daar aan vast hangende hogere prijs – en de Avonturier-reeks werd ontsierd door lelijke voorkanten die weinig kooplust opwekten. De inkleuring hield niet over en de tekenaars waren onbekend. Al zat er werk van Manara en Pratt tussen, wie had ooit van deze tekenaars gehoord aan het begin van de jaren tachtig?
Anno 2014 is de Avonturier-reeks uit het collectieve geheugen van de stripliefhebbers gewist en is er nul handel in de albums uit deze reeks.
Zelf had ik ook alleen de Pratt- en Manara-albums in de kast staan tot ontdekte dat Attilio Micheluzzi ook twee delen voor de Avonturier-reeks getekend had: Schaduw van de wraak en Operatie Königsberg. Terwijl ik die in ons magazijn op stond te snorren vielen me de overige titels uit de reeks op: Opstand in Peking, De Cubaanse vrijheidsstrijd, Massamoord op de Filippijnen, De Russische revolutie:
Dit was een reeks met verhalen van historische gebeurtenissen die eigenlijk pas de laatste jaren in stripalbums onder de aandacht werden gebracht.
Was de Avonturier-reeks zijn tijd eigenlijk niet vér vooruit?

Om dat te staven las ik dit weekend Operatie Königsberg van Micheluzzi.
Micheluzzi is een beetje een vergeten auteur. Uitgeverij Casterman gaf bijna al zijn in het Nederlands vertaalde werk uit (de rest verscheen bij Loempia) en hij tekende voornamelijk historische strips.
Zijn wat kale, maar sierlijke tekenstijl met de grote contrasterende zwarte vlakken doet wat denken aan het werk van de Amerikaan Alex Toth en beïnvloedde ongetwijfeld mede dat van Frank Miller.
Het is heel typerend en herkenbaar, heeft een Italiaanse feel, maar is preciezer dan van bijvoorbeeld het werk van Hugo Pratt en losser dan dat van Milo Manara.
Micheluzzi's werk verschilt ook van zijn bekendere collega's doordat hij heel goed uit de voeten kan met machines en voertuigen. Dat valt vooral op in zijn Eerste Wereldoorlog-strips, waar Operatie Königsberg er één van is. Zijn tekenstijl komt door de beroerde inkleuring in dit album niet bijzonder goed tot haar recht, één van de nadelen van De avonturier-reeks.



Operatie Königsberg behandelt een bijna vergeten voetnoot uit de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog en berust op waargebeurde feiten. De vijandelijkheden in Europa hadden ook hun weerslag in de koloniën van de strijdende landen; De Engelse kolonie Kenia grensde aan de Duitse kolonie Tanganjika (Tanzania). De Engelsen hadden bijzonder veel last van het moderne Duitse oorlogsschip De Königsberg en zouden zeker getracht hebben het te doen zinken, als ze het maar hadden kunnen vinden...
Het schip bevindt zich vermoedelijk ergens in de uitgestrekte moerassen in de Rufiji-delta, maar de Engelsen beschikken niet over vliegtuigen om er naar op zoek te gaan.
...Tot de Amerikaanse Ier Ian Fermanagh arriveert met zijn Curtiss A-1 vliegtuig.
De Ier heeft tegelijk ontzettend veel geluk én ontzettend veel pech als hij meteen bij zijn éérste vlucht het Duitse oorlogsschip localiseert!
Aan de hand van de werkelijke gebeurtenissen vertelt Micheluzzi een verhaal waarin de mythe dat de vijand een monster is onderuit wordt gehaald en de betrokkenen aan het twijfelen komen over de juistheid van het beeld dat ze van hun vijanden hebben.
Micheluzzi's taalgebruik is – in tegenstelling tot de inkleuring – helemaal niet gedateerd en doet zelfs modern aan. Heel goed voor een strip van meer dan dertig jaar oud.
Hij vertelt hier een voortreffelijk verhaal op goede wijze en als je het album uit hebt ben je ook nog iets wijzer geworden over hoe de Eerste Wereldoorlog op minieme schaal in een vergeten hoekje van de wereld werd uitgevochten!
Ik heb ondertussen de Avonturier-reeks compleet in de kast staan, mochten ik er nog meer ouderwets goede albums tussen ontdekken, dan meld ik mij wel weer...

In 2014 – 30 jaar later – verscheen er een stripalbum met hetzelfde onderwerp, maar een iets andere aanpak.
De recensie van dat album Mevrouw Livingstone kun je hier lezen...

(HH)