Recensie Jonas Fink integraal
1. Volksvijand &
2. De boekhandelaar uit Praag HC
door Vittorio Giardino
Vittorio Giardino heeft flink de tijd genomen voor het voltooien van zijn Jonas Fink. Tussen 1994 en 1997 verschenen deel één en twee, pas in 2016 voltooide hij het afsluitende derde deel. Inmiddels zijn die eerste twee delen allang in het antiquarische circuit verdwenen en dus is het fijn dat uitgeverij Saga besloot Jonas Fink in twee integrale uitgaven te bundelen. De eerste twee delen in Volksvijand, het derde deel in De boekhandelaar uit Praag. Beide interales zijn fraai uitgevoerd, zoals we dat van Saga gewend zijn, en bevatten een dossier dat voornamelijk uit illustraties bestaat.
Giardino beschrijft het leven van Jonas Fink, van jongeling tot een man van middelbare leeftijd.
In het Praags van de jaren vijftig wordt de vader van Jonas gearresteerd, verdacht van staatsvijandigheid. Een preciezere reden wordt er niet opgegeven. Tot overmaat van ramp wordt het Jonas' moeder door de staat verboden nog langer werkzaam te zijn in haar vakgebied, ze mag als vrouw van een volksvijand geen Engelse lessen meer geven en wordt gedwongen een baantje onder haar niveau te zoeken.
...Dusdanig slecht betaald dat ze haar huis – en haar haar huisraad – moet verkopen om het hoofd boven water te houden. Je ziet haar met de bladzijde verouderen.
Jonas zou gaan studeren, maar dat zit er met zo'n verdachte vader niet langer in. Hij gaat in de leer bij een sympathieke loodgieter. Later heeft hij het geluk een vriendelijke boekhandelaar te leren kennen die hem onder z'n hoede neemt. En dan is er nog Tatiana, het meisje dat hem het hoofd op hol brengt...
Nee, ondanks alles zit het Jonas best mee.
Tatiana's ouders vinden het echter niet zo'n goed idee dat ze omgang met een Fink heeft en sturen hun dochter ver weg van Praag naar Moskou.
En die boekhandelaar, die wordt ook al in de smiezen gehouden door de Stasi.
Wat hadden die communisten toch tegen intellectuelen?
We slaan een paar jaar over: het tweede deel, speelt zich af in 1968. Jonas is inmiddels volwassen en enigszins verbitterd. Zijn vader heeft hij nooit teruggezien en zijn moeder is geestelijk gebroken.
Dan duikt Tatiana ineens weer op en krijgt Jonas de kans zijn jeugdliefde alsnog te consumeren.
Maar Jonas is de oude Jonas niet meer.
Wat deze reeks voornamelijk interessant maakt is het beklemmende politieke klimaat. Giardino noemt het werk van Franz Kafka als inspiratiebron.
Er lijkt wat te veranderen met de Praagse lente in 1968, als de machthebbers een meer gematigde koers willen varen. Het duurt echter niet lang tot Rusland zich ermee bemoeit en er opnieuw Russische tanks door de Praagse straten rijden. Deze keer niet om het te bevrijden – zoals in 1945 – maar om het opnieuw te knechten. Het is slechts een kwestie van weken en de oude machthebbers en hun lakeien zitten weer op hun plek. Zoals Blodek – een schrijver die door het regime gepromoveerd werd tot tramrailveger – het kernachtig samenvat als de politie opnieuw bij hem op de stoep staat: 'Het begint weer'.
Niets veranderd en het zou nog tot de val van de muur duren voor het zover kwam.
Het doet je beseffen wat een groot goed vrijheid – zoals wij dat hier in het Westen kennen – eigenlijk is.
Alleen al voor het verhaal zou je deze twee integrales zonder meer kunnen aanschaffen. Je krijgt er het prachtig verzorgde tekenwerk van Giardino als kersje op de taart ook nog eens bij. Zijn strakke tekenstijl is een realistische vorm van de klare lijn zoals we die kennen van onder andere Blake & Mortimer.
(Hans Hartgers)
Interesse? Koop het album hier!