Recensie Marzi Integraal HC 1984-1987
door Savoia & Sowa

Toen ik in een Amerikaanse bestelgids een bundeling van Marzi aangekondigd zag aarzelde ik geen seconde; ik bestelde het boek. Marzi was één van de beste strips in de helaas te vroeg van ons heengegane stripreeks Expresso van Dupuis.
Het was de bedoeling om daarin wat meer experimentele strips onder te brengen en hoewel de kwaliteit goed was bleef de verkoop achter en werd de reeks gestaakt. Marzi was – wat mij betreft – het diepst betreurde slachtoffer. Ik was nog maar net vertrouwd geraakt met de herinneringen van dit wilskrachtige kleine meisje uit Polen en nu was 't al weer over?
Dankzij de Amerikanen kon ik gelukkig de belevenissen van Marzi toch blijven volgen.
En dat geldt nu ook voor iedereen die niet direct toegang heeft tot de Amerikaanse markt, want  Marzi krijgt bij uitgeverij Blloan ook in het Nederlands een tweede kans!

Marzena (Marzi) Sowa vertelt aan de hand van haar jeugdherinneringen hoe het was om op te groeien in Polen. Op latere leeftijd emigreerde ze naar Frankrijk, waar ze zich door haar levenspartner Sylvain Savoia liet overhalen haar herinneringen in scenario-vorm te gieten, waarna Sylvain er de tekeningen bij maakte.
De combinatie werkt heel goed. Savoia weet Marzena goed te treffen met haar grote blauwe kijkers en de manier waarop Marzena haar verhaal vertelt wordt versterkt door de heldere tekeningen van haar vriend. In de bundel hebben de uitbundige kleuren van het eerste Expresso-deeltje plaats moeten maken voor wat somberder grijs en bruintinten. Aanvankelijk vond ik dat minder, maar het past eigenlijk beter bij de verhalen– en vooral bij de situatie die Sowa schetst.
Ze maakt je heel openhartig deelgenoot van haar leven. Haar vriendjes en vriendinnetjes, haar cavia, haar hondje, maar ook haar ouders en hoe die soms voor haar onbegrijpelijke dingen doen. Haar vader – waar ze gek op, haar moeder – waar ze minder gek op is, haar grootouders, het bezoek van de paus aan Polen en Marzi's eigen bezoek aan Krakow.
Wie Marzi gelezen heeft klaagt nooit meer dat de rijen in onze supermarkten lang zijn en naarmate Marzi vordert met haar verhaal dringt het regime dat in de jaren tachtig in Polen heerste tot de kinderwereld van Marzi door. Tsjernobyl, Soldaridat, alles komt aan bod.
Het strakke regime komt niet alleen in de kleuren van deze bundel, maar ook in de genadeloos strakke pagina-indeling van steeds 6 gelijkvormige hokjes per pagina tot uitdrukking.
Marzi is tegelijkertijd een onschuldig en een politiek boek.

Als ik de Nederlandse Integrale met mijn blijkbaar overhaast gekochte Amerikaanse bundel vergelijk blijkt de laatste aanzienlijk meer pagina's te bevatten. Hoe kan dat? Integraal is toch integraal? Ze zullen toch geen verhalen geschrapt hebben?
Hoewel deze bundel dat nergens vermeldt en het op de Blloan-site ook niet te vinden is (qua informatieverstrekking valt er nog wel wat te winnen voor deze uitgeverij) leert navraag dat er een tweede en misschien zelfs een dérde Marzi-bundel in het verschiet liggen.
Da's goed nieuws, want wie eenmaal met het kleine Poolse meisje kennis maakt, die sluit haar in het hart.

(HH)