Recensie Schoonheid 12
door Francois Schuiten

 

 

De strips van architecten-telg en striptekenaar Francois Schuiten zijn bijzonder populair. Ze zijn dan ook erg mooi getekend, met heel veel aandacht voor detail en een klassieke arcering die aan negentiende eeuwse gravures doet denken. De verhalen die hij (en zijn co-auteurs) met die tekeningen vertelden hebben me echter nooit zo kunnen boeien. Mij iets te pretentieus.
Voor Schoonheid 12, dat hij voor het eerst zelf schreef, wil ik echter graag een uitzondering maken. Natuurlijk, de pretenties zijn gebleven, maar met dit nostalgische verhaal wist Schuiten me te raken.


Het verhaal handelt over het einde van een tijdperk. Er is een kabelbaan in aanbouw die alle vervoer over het spoor overbodig zal gaan maken. In plaats van per spoor zullen vracht en passagiers voortaan aan gondeltjes door de lucht vervoerd gaan worden. Leon van Bel, de machi- nist-onderhoudsmonteur van de stoomlocomotief 12.004, nadert zijn pensionering en ziet met lede ogen aan dat zijn loc tegelijkertijd met hem op stal zal gaan.
Ach, ging hij maar op stal. Het lijkt er steeds meer op dat alle locomotieven omgesmolten gaan worden of verschroot. Dat kan Van Bel niet aanzien en hij 'ontvoert' zijn trein. Hij bouwt een schuur bij zijn huis aan en zaagt een gedeelte van de tussenverdieping uit om de locomotief veilig bij hem thuis op te slaan. De ontvoering blijft natuurlijk niet geheim en Van Bel wordt opgepakt. Hij zit een poosje in de gevangenis wegens het ontvreemden van spoorwegmaterieel. Na  zijn vrijlating gaat hij meteen op zoek naar 'de 12'.
Hij kaapt een gondel van de kabelbaan en gaat op reis naar het legendarische locomotieven-kerkhof. Daarbij wordt hij vergezeld van de mysterieuze metaaldievegge Elya, die hem in contact brengt met Edgard. Edgard weet het kerkhof te vinden, maar heeft een eigen agenda die niet helemaal strookt met die van Van Bel.


Het verhaal van Schuiten zwabbert tussen werkelijkheid en science-fiction.
Zo heeft de futuristisch-uitziende locomotief 12.004 echt bestaan. Hij werd gebouwd in 1938 in een oplage van zes en daarvan is er nog één bewaard gebleven. De echte 12 werd verdrongen door de elektrische trein, niet door de kabelbaan, zoals in het album.
Hoewel het verhaal begint alsof het echt gebeurd had kunnen zijn, neemt Schuiten al vrij snel afstand van onze realiteit. Vermoedelijk om niet alleen de fantasie, maar ook de poëzie een kans te geven. Ergens halverwege het verhaal (het is niet duidelijk waar precies) maakt de realiteit plaats voor de droom, en wordt het verhaal een sprookje, een allegorie zelfs misschien.
Mooi gedaan.
Ondanks een aantal fantasievolle toevoegingen is Schoonheid 12 een ode aan het oude, het nostalgische, een oproep om niet alles wat vervangen is door iets nieuws direct naar de schroothoop te verwijzen.
Tja, kijk, dan ben je bij mij als nostalgist natuurlijk aan het goede adres.


(HH)