Recensie Stemmen in het duister HC
door Ulli Lust & Marcel Beyer

Wie kent niet de film Der Untergang? Die geeft een vrij goed historisch beeld van wat er zich die laatste dagen van het Derde Rijk in de Führerbunker afspeelde. 

Maar hoe weten we dat eigenlijk?
Wel, de geallieerde strijdmachten gaven meteen na de Duitse capitulatie de Britse majoor Trevor-Roper de opdracht dat in kaart te brengen. De laatste dagen van Hitler – het boek dat daaruit voortvloeide – was een poging om mystificatie rond de figuur Hitler tegen te gaan. Dat die opzet maar ten dele geslaagd is blijkt uit de wat triestmakende populariteit van hedendaagse programma's als Hunting Hitler, die meer met jongensboek-romantiek te maken hebben dan met werkelijke geschiedschrijving. Complottheorieën oefenen blijkbaar een té grote aantrekkingskracht uit op mensen.

Maar hoe vroeg die majoor er ook bij was; lang niet alle feiten zijn onweerlegbaar bewezen.
Getuigenverklaringen spraken elkaar tegen of bewijzen wezen verschillende kanten uit.
Aantrekkelijk dus om te denken dat er ergens nog harde bewijzen te vinden zijn van Hitler's laatste dagen.
Romanschrijver Marcel Beyer spint een verhaal rond een dergelijk bewijs: Geluidsopnames.
Hij voert daarom een fictieve personage op die bezeten is van het vastleggen van geluid en het onderzoek naar de menselijke stembanden: Hermann Karnau.
Beyer – en Ulli Lust, die met Beyer's hulp zijn roman Flughunde verstripte – laat de lezer uitgebreid kennis maken met deze geobsedeerde figuur.
Hij staat zo'n beetje voor de niet-militaristische Duitse wetenschapper die in opdracht van de staat de grenzen van het menselijke en het toelaatbare overschreed. Met Untermenschen kon je immers experimenteren zoveel je wou...
Vrij lang blijft in het boek onduidelijk waar Beyer en Lust heen willen, tot duidelijk wordt dat ze aansturen op de laatste dagen van het gezin Goebbels in de Führerbunker.
Naarmate je dichter bij het einde komt wordt de strip interessanter, maar ook beklemmender.
Je voelt op het laatst bijna de wanhoop van de bunkermuren druipen.

Die beklemming is het sterke punt van dit album, maar desondanks is Stemmen in het duister mijns inziens niet geheel geslaagd als stripalbum.
Het duurt te lang voor het verhaal op gang komt, je zou het lezers vergeven als ze tegen die tijd al afgehaakt zijn.
Het tekenwerk van Ulli Lust helpt ook niet echt. Ik houd van experimentele strips, maar haar tekeningen zijn ronduit lelijk.
Maar misschien is een móóie strip over dit onderwerp ook wel een onmogelijkheid...

(Hans Hartgers)

Interesse? Koop het album hier!