Recensie Vandaag is de laatste dag van de rest van je leven
HC/SC door Ulli Lust

Eind jaren tachtig had je in Enschede niet zoveel mogelijkheden om 'de vrijheid te pakken'. Daar moest je echt lef voor hebben. Liften bijvoorbeeld heb ik nooit aangedurfd en de eerste keer dat ik met een paar klasgenoten in de grote stad Amsterdam was schrok ik me rot toen één van hen aan een enorme neger vroeg of er een koffieshop in de buurt was. Shit! Dit was waar m'n ouders zo bang voor waren geweest. 'Nou ga je aan de drugs...' zei mijn moeder toen ik aankondigde dat ik niet naar de laborantenschool zou gaan, maar naar de kunstacademie. Zo als ze het zei klonk het als een voldongen feit; niets meer aan te doen. Ik was verloren...
In de koffieshop sloeg ik de pretsigaret beleefd af en keerde in mijn woonplaats terug zonder afhankelijk te zijn geworden van zwaardere genotsmiddelen dan alcohol.
Pfoe, door het oog van de naald, Hansje!


Met mijzelf als achttien jarige in gedachten heb ik vol bewondering de strip Vandaag is de laatste dag van de rest van je leven van Ulli Lust gelezen. Slechts één jaar eerder geboren dan ik vond zij aansluiting bij de Punkbeweging in Wenen en trok ze er op zestienjarige leeftijd samen met een vriendin tussenuit naar Italië. Op naar de vrijheid!
In haar 450 pagina's tellende graphic novel vertelt ze bijzonder openhartig haar avonturen. Haar werk doet wel wat denken aan dat van de Nederlandse striptekenares Barbara Stok, met name door eenzelfde openhartigheid rond het thema sex.
Sex is alomtegenwoordig in Ulli Lust's verslag. Vrijen deed haar niks, maar waar ouders zo bang voor zijn als een meisje alleen op pad gaat gebeurde inderdaad: Natuurlijk kon ze overal wat te eten of een plek om te slapen vinden, maar voor niets gaat alleen de zon op en er hing altijd een prijskaartje aan. Bij gebrek aan financiën in natura te voldoen, maar dat spreekt haast vanzelf.
Haar vriendin Edi betaalt graag op deze manier voor verleende gunsten; die laat zich door iedereen pakken, maar Ulli krijgt er gaandeweg steeds meer moeite mee. Er knapt niets in haar als ze 's morgens van een jonge man het aanbod krijgt in zijn huis te douchen en wat te slapen terwijl hij naar zijn werk is. Na het werk, om 7 uur 's avonds, zal hij zich bij haar voegen. Ulli ligt koud twintig minuten in bed te slapen of hij ligt al naast haar. En niet om te slapen...
Je schaamt je als man een beetje om dit boek te lezen, want er is in het hele album vrijwel geen man te bekennen die niet van de gelegenheid misbruik probeert te maken. Zijn wij mannen écht zo erg? Ik kan me uit mijn jonge jaren inderdaad wel iets herinneren van die drift die Ulli beschrijft, al beperkte ik die netjes tot één vriendin. Toch heb ik niet de indruk dat Ulli haar belevenissen overdrijft en is haar boek helemaal niet feministisch van toon. Er zit geen hetze of haat in haar verhaal, alleen maar de wens om met rust gelaten te worden en de zo diep verlangde vrijheid te vinden.
Haar tekeningen getuigen ervan dat ze ergens op haar reis die vrijheid wel gevonden heeft, want ze trekt zich niets aan van de 'regels' van het stripvak. Ze tekent haar verhaal op een wat naïeve, krabbelige manier, waarmee ze er in slaagt heel helder op papier te krijgen wat ze de lezer wil meegeven.
Haar manier van vertellen voelt heel natuurlijk en hoewel 450 pagina's ongebruikelijk veel is voor een stripverhaal, verveelt het boek geen moment.
Er gebeurt dan ook genoeg: Het avontuur wordt steeds avontuurlijker, maar dat is geen goed nieuws voor Ulli. De punks uit Wenen zijn watjes vergeleken bij de maffiosi op Sicilië en de jointjes niets in vergelijking met de beste heroïne die er ter wereld te krijgen is.
Op een gegeven moment wordt de zo gezochte vrijheid een gevangenis en als ze daar uit wil ontsnappen gaat het op een haar na mis.


Al die ellende is niet waar ze op hoopte toen ze Wenen verliet, maar de lezer ziet Ulli – door een harde leerschool gedwongen – in korte tijd groeien en een volwassen en zelfstandige vrouw worden.
Het loopt goed af, maar het had met evenveel gemak helemaal mis kunnen lopen.
Achteraf ben ik blij dat ik net niet avontuurlijk genoeg was om dergelijke 'avonturen' tegemoet te gaan. Zeker omdat Ulli Lust in haar boek laat zien dat die vrijheid toch voornamelijk een illusie was...

(HH)

Interesse? Koop het album hier!